Koorddansen in de communicatie over grensoverschrijdend gedrag

Een momentopname van de afgelopen dagen:

• 26 februari: Tijd van grensoverschrijdend gedrag en sociale veiligheid, maar slaan we niet een beetje door?
• 25 februari: Waarom duurt het Marco Borsato-onderzoek zo lang? Jullie vragen beantwoord
• 24 februari: ‘Structureel grensoverschrijdend gedrag binnen Ambulancezorg Groningen’
• 23 februari: Sportscholen willen meldpunt ongewenst gedrag: ‘Hij keek door m’n kleding heen’
• 22 februari: Onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag NOS Sport duurt langer

De massale media-aandacht voor gevallen van grensoverschrijdend gedrag bij tv-programma’s, in de politiek en de sport heeft ertoe geleid dat de meldingen hierover bij organisaties onmiddellijk alle aandacht opeisen in de directiekamer. Zo sterk zelfs dat sommige werkgevers te hard van stapel lopen. Althans, tot die conclusie komt Nieuwsuur na een rondgang langs arbeidsrechtadvocaten, onderzoeksbureaus en een rechtsbijstandsverzekeraar.

Zelfstandig advocaat Loes Wevers constateert dat organisaties regelmatig besluiten om meteen een extern onderzoek in te stellen, de beklaagde te schorsen of direct op staande voet te ontslaan. Wevers, vertrouwenspersoon en gespecialiseerd in integriteit in arbeidsrelaties, vindt dat werkgevers vergeten eerst goed naar de feiten te kijken en ook het verhaal van de beklaagde te horen en te wegen. “Dit leidt tot bedrijfsongevallen die heel beschadigend zijn”, zegt zij tegen Nieuwsuur.

Ook bij rechtsbijstandverzekering DAS winnen verzekerden vaker dan voorheen juridisch advies in omdat ze worden geconfronteerd met een beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag. “Werkgevers zijn strenger geworden en spreken werknemers er eerder op aan. In paniek nemen ze soms verregaande besluiten. Je moet dan denken aan schorsingen of onderzoeken die soms maanden in beslag nemen zonder dat de betrokken werknemer wordt gehoord”, zegt een woordvoerder.

Onderzoeksbureau Hoffmann ziet sinds 2020 een stijging in grensoverschrijdend gedrag. In 2021 deed Hoffmann er 31 onderzoeken naar, vorig jaar 96. Directeur Martijn van de Beek: “We weigeren één op de drie verzoeken om een onderzoek te starten, omdat de melding mager is en daarmee het instellen van een onderzoek een te zwaar middel. ” Van de Beek ziet ook organisaties die bang zijn dat als ze geen onderzoek laten doen, ze negatief in de publiciteit komen omdat ze de melding niet serieus zouden nemen.

Wel of geen rechtszaak

De Raad voor de Rechtspraak houdt geen cijfers bij over het aantal zaken omtrent grensoverschrijdend gedrag. Volgens advocaat Wevers laat de rechter in de zaken die worden gepubliceerd, zich regelmatig kritisch uit over de rol die werkgevers hebben gespeeld. Dan blijkt het in- of externe onderzoek ondeugdelijk en houdt de schorsing of het ontslag geen stand.

Wevers’ collega Marion van den Brekel ziet in haar advocatenpraktijk, waar het aantal zaken van grensoverschrijdend gedrag is verviervoudigd, dat een werkgever een beklaagde vaker niet dan wel op de hoogte brengt van de melding en de inhoud ervan. In 95 procent van de zaken die zij doet, komt het niet tot een rechtszaak. “In de praktijk kiezen zowel de werkgever als de beklaagde ervoor om niet naar de rechter te stappen. Ze hebben er beiden geen belang bij dat de zaak in de openbaarheid komt.”

Een andere verklaring waarom het niet zomaar tot een rechtszaak komt, is dat dergelijke meldingen lastig te onderzoeken zijn, laat staat te bewijzen, zo berichtte NU.nl afgelopen weekend. Dit naar aanleiding van vragen aan het nieuwsplatform waarom de zaak tegen de vier The Voice-verdachten zo lang duurt. Vorig jaar april begon het Openbaar Ministerie (OM) een strafrechtelijk onderzoek. Eind november werd bekend dat een van hen niet wordt vervolgd wegens onvoldoende bewijs. Het strafrechtelijk onderzoek naar de andere drie mannen loopt nog.

Hoe lang zo’n onderzoek loopt, hangt af van verschillende factoren. De belangrijkste zijn de omvang en de ingewikkeldheid van een zaak. Slachtoffers, verdachten en andere getuigen moeten worden gehoord, zo nodig verschillende keren. “Met name de aandacht rond The Voice en de BOOS-uitzending hebben ervoor gezorgd dat meer slachtoffers zich melden bij de politie”, is te lezen in een nieuwsbericht dat de politie onlangs deelde. “Die stijging is te verklaren doordat er meer ruimte en aandacht is gekomen om deze zedenmisdrijven bespreekbaar te maken.”

Een kwestie die wel bij de rechter werd uitgevochten, was die tussen de politieke partij Volt en Tweede Kamerlid Nilüfer Gündogan.  Begin deze maand besliste het gerechtshof in Amsterdam in hoger beroep dat het bestuur van Volt Gündogan uit de fractie mocht zetten. Een jaar geleden schorsten de fractie en het bestuur van Volt het kamerlid na meldingen van grensoverschrijdend gedrag. Gündogan spande daarop een kort geding aan en kreeg gelijk van de rechter. Volt moest haar weer toelaten tot de fractie en werd veroordeeld tot het betalen van een voorschot van 5000 euro op een schadevergoeding. Desondanks zette Volt haar een maand later alsnog uit de partij.

Volt maakte de besluiten bekend in twee persberichten op 13 en 26 februari vorig jaar. Het hof oordeelt dat die “niet onrechtmatig zijn jegens Gündogan”. Daarom hoeft de partij ook het voorschot op de schadevergoeding niet te betalen. Wel zegt de rechter dat Volt in de persberichten de bewoordingen niet allemaal even gelukkig heeft gekozen. De inhoud staat echter niet ter discussie.

Zorgvuldig communiceren

Communiceren over meldingen van grensoverschrijdend gedrag is een delicate kwestie. Cruciaal is om in elk geval de juiste stappen te nemen als er een melding binnenkomt, zoals het recht op hoor en wederhoor van de beklaagde. Belangrijk is ook om ook de rust te bewaren en naast expertise op het gebied van integriteit ook vanaf het begin communicatiedeskundigheid aan boord te hebben.

Uit de reportage van Nieuwsuur komt naar voren dat veel zaken op dit gebied niet in de openbaarheid komen. Als dat het doel is in een kwestie tussen werkgever en een beklaagde, dan is het misschien nog wel meer van belang om de communicatie zodanig te organiseren dat het risico op ‘lekken’ tot een minimum wordt beperkt. Tegelijkertijd rust bij communicatie de verantwoordelijkheid om scenario’s uit te werken en de kanalen en middelen voor te bereiden in het geval er toch  lekkage optreedt of de (interne) geruchtenstroom steeds meer op gang komt. Zeker zo belangrijk is daarom een zorgvuldig (intern) proces en daarbij passende communicatie.

Als het gaat om delicate kwesties zoals die over grensoverschrijdend gedrag, blijkt in onze adviespraktijk dat het opdrachtgevers rust geeft als er regie is op de communicatiestrategie, afgestemd op elk mogelijk scenario. Cruciaal is dat zij open moeten staan voor een brede benadering, dat wil zeggen: niet alleen kijken naar de consequenties voor slachtoffer en beklaagde, maar ook naar die voor de totale organisatie. Met die insteek en met het bewandelen van de juiste wegen in het geval van grensoverschrijdend gedrag, kunnen onze opdrachtgevers met vertrouwen het moment tegemoetzien dat zij genoodzaakt zijn naar de (binnen- en) buitenwereld verantwoording af te leggen voor hun handelen.

Categorieën Wat vinden we nog meer?