Online verleiding maakt
gokkende voetballer
Het is de 88ste minuut van de tweede helft. De thuisploeg, tevens kampioenskandidaat, staat gelijk (2–2). De jacht op de winnende treffer is geopend. De bal wordt steeds het strafschopgebied ingepompt, op zoek naar de zojuist ingebrachte boomlange spits. Die krijgt dubbele dekking, hij komt er niet aan te pas. Dan maar een wanhoopsschot van buiten de 16 meter op doel. In een split second denkt de keeper aan de 2–3 uitslag waarop hij heeft ingezet. Zijn vingertoppen toucheren de bal, maar onvoldoende om die van richting te laten veranderen. Onmiddellijk erna breekt gejuich uit onder het thuispubliek. Drie punten binnen getikt en het kampioenschap nog steeds binnen handbereik…
Afgelopen weekend bracht de NOS naar buiten dat 25 spelers uit het betaald voetbal, onder wie zes spelend in de eredivisie, in het laatste kwartaal van vorig jaar hebben gegokt op wedstrijden of competities waaraan ze zelf deelnemen. Volgens de voetbalreglementen is dat strafbaar. De NOS baseert het opzienbarende nieuws op een trendanalyse van de Sports Betting Intelligence Unit (SBIU) dat de nieuwszender in handen heeft. SBIU is een meldpunt van de Kansspelautoriteit voor signalen van mogelijke matchfixing. In het laatste kwartaal vorig jaar deden gokkantoren in totaal veertig meldingen bij de SBIU over mogelijke matchfixing, waaronder ook het ongeoorloofd gokken van de 25 voetbalprofs (en twee amateurspelers).
In het artikel laat de NOS de meest betrokken partijen in het betaald voetbal reageren op het nieuws: de Vereniging van Contractspelers (VVCS), de KNVB en wedkantoor TOTO. Wat opvalt, is dat geen van de partijen verrast is door het nieuws. Ze zijn allen bekend met de gokproblematiek. De een (VVCS) vergoelijkt de gedragingen van de profvoetballers (‘Voetballers vaak niet goed op de hoogte van gokregels’), de ander (KNVB) schiet in de verdediging, om het in voetbaltermen te houden (‘Wetgeving laat het gokkantoren niet toe om informatie over spelersnamen, wedstrijden en inzetten met ons te delen’).
VVCS
De VVCS had de koe al bij de horens gevat, nadat uit een peiling van de spelersvakbond vorig jaar onder ruim 200 in Nederland spelende profs bleek dat één op de tien gokt op eigen wedstrijden of competities waaraan zij zelf deelnemen. De NOS berichtte hierover in oktober 2022. Dat beroepsvoetballers niet bekend zijn met de gokregels, heeft volgens de spelersvakbond te maken met onwetendheid. Er zou vaak geen kwade opzet in het spel zijn, was het milde oordeel. Wel was het dus zaak om voetballers over de gokregels voor te lichten.
De VVCS startte onder meer een hulplijn voor voetballers met vragen over sportweddenschappen en gokverslaving. Daarnaast maakte de vakbond een begin met een rondgang langs de velden om hun achterban te informeren over gokregels en de gevaren van matchfixing. Volgens de vakbond steekt bij elk bezoek een speler wel een hand op als wordt gevraagd of ze gokken op eigen wedstrijden of competitie. Tijdens deze rondgang bij clubs komt ook naar voren dat spelers regelmatig online worden gepolst om wedstrijden te manipuleren in ruil voor geld.
Wat afbreuk doet aan de geloofwaardigheid van de intenties van de spelersvakbond, is dat Holland Casino en online-gokbedrijf Unibet de campagne financieel ondersteunen als zogenoemde maatschappelijk partner van de VVCS. “Het moge duidelijk zijn dat dit geen goedkope initiatieven zijn. Wij moeten alle kosten zelf dragen”, zei VVCS-voorzitter Jevgeni Levtsjenko hierover tegen de NOS. Een vakbond die zich laat sponsoren, is op z’n minst ongewoon in het maatschappelijke verkeer. Dat die financiering uitgerekend ook nog eens afkomstig is van organisaties die in hun visie en missie mensen aanzetten tot gokken, getuigt van gebrek aan maatschappelijke antennes.
Hoe mooi zou het zijn als de inmiddels talloze veelverdieners onder de Nederlandse (ex)voetballers de financiële autonomie van de VVCS zouden garanderen, zodat de vakbond zonder last of ruggenspraak kan opkomen voor de belangen van de minder bedeelde collega’s. Want is het niet zo (altijd geweest) dat de gladiatoren hun roem, rijkdom en verafgoding verdienden dankzij de verslagenen die achterbleven in de arena waar de gevechten werden beslecht? Het zou de reputatie van het legertje millenniummiljonairs en hun illustere voorgangers in elk geval een geweldige schwung geven.
KNVB
De KNVB is bekend met de meldingen over hun 27 leden. In een reactie aan de NOS zegt de voetbalbond: “Wedden op wedstrijden in eigen competities is expliciet in strijd met de voetbalregelgeving.” Het ontbreekt de KNVB aan verdere details: wetgeving laat het gokkantoren niet toe om informatie over spelersnamen, wedstrijden en inzetten te delen met de KNVB. “Sportbonden krijgen alleen anoniem een signaal en weten niet om welke speler het gaat”, stelt de KNVB. “Door dat gebrek aan informatie kunnen wij geen verder onderzoek doen en/of tot een tuchtrechtelijke vervolging overgaan.”
Volgens TOTO, met de voetbaltoto al 65 jaar innig verbonden aan de KNVB en sponsor van meerdere teams in de eredivisie, is dat de wereld op z’n kop. Het wedkantoor mocht aan de KNVB niet melden welke twee voetballers ongeoorloofd gokten. “We zouden dat willen melden aan bonden, zodat die de integriteit van de sport kunnen waarborgen en passende maatregelen kunnen nemen”, aldus TOTO, dat net als de KNVB en sportkoepel NOC*NSF pleit voor het aanpassen van de wet op dit vlak.
Maar is dit niet te gemakkelijk? Niet in actie komen omdat wetgeving dat onmogelijk maakt? Er zijn meer wegen die naar Rome leiden. Neem de VVCS, die proactief met dit dilemma aan de slag is gegaan. Of spelen er andere motieven voor de KNVB om op het vinkentouw te blijven zitten en de verklaring over de omissie in de wetgeving van de plank te rukken als het thema weer opduikt in de media en er om een reactie wordt gevraagd?
Een belangrijk motief zou zo maar kunnen zijn: geld. Een verbod zou een behoorlijke aderlating zijn voor de portemonnee van de KNVB en het betaald voetbal. Er is heel wat laaghangend fruit gaan groeien aan de sponsorboom sinds online gokken oktober vorig jaar werd gelegaliseerd en het gokken op uitslagen van een wedstrijd als online kansspel een vlucht nam. Elke eredivisieclub heeft minstens één online gokbedrijf als sponsor. Het stadion van ADO Den Haag is zelfs vernoemd naar een gokbedrijf (Bingoal).
Glad ijs
Met het pleiten voor aanpassen van de wetgeving op dit vlak begeven deze partijen zich overigens op glad ijs. Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind werkt aan een algeheel verbod op reclames en op sportsponsoring door online gokbedrijven. Nu al geldt dat online gokbedrijven geen BN’ers meer mogen gebruiken voor hun reclame-uitingen.
Het mogen vrijgeven van namen van profvoetballers die zich schuldig maken aan het afsluiten van weddenschappen op wedstrijden in de eigen competitie, zal zeker helpen om tegen de overtreders op te treden. Het zou in dat geval verstandig zijn dat de KNVB hierover open en transparant naar buiten treedt, op een vergelijkbare manier als de strafmaat wordt gecommuniceerd over voetballers die een gele of rode kaart hebben gekregen. Zoals ook TOTO en andere gokkantoren alle onrechtmatige weddenschappen van voetballers (en andere sporters) niet alleen zouden moeten melden bij sportbonden en andere officiële instanties, maar ook in de openbare ruimte (eigen website, bericht aan de media). Dan is er in elk geval sprake van volledige transparantie.